Koud metaal spuiten in de Heineken Experience Amsterdam

Wat doe je als een koperen brouwketel aan de buitenkant is verdwenen onder dikke lagen verf en verwijderen geen optie is? Dan zet je er een nieuwe laag koper overheen. Dat is wat medewerkers van Wolters Vastgoedonderhoud de afgelopen maanden hebben gedaan in de Heineken Experience Amsterdam. Een uniek decoratieproject. Reinigen, schuren, koud vloeibaar metaal spuiten en daarna polijsten. “Monnikenwerk.”
 Door Wouter Mooij

Martin van Bussel, projectleider bij Wolters (links), en decoratieschilder Henk Scholten poseren trots bij de onderzijde van twee van de vier brouwketels die zijn gedecoreerd met VeroMetal.

Daar waar ooit de eerste gebouwde Heineken brouwerij was gevestigd, aan de Stadhouderskade in Amsterdam, huist tegenwoordig de Heineken Experience. Hier wordt verteld hoe een kleine Amsterdamse brouwerij in ruim 150 jaar uitgroeide tot een van de meest toonaangevende biermerken ter wereld. Inmiddels een internationaal vermaarde ‘experience’ waar je alles leert over het erfgoed van Heineken, het brouwproces, innovaties, sponsoring en het tappen van het perfecte biertje. De enorme populariteit zorgde soms voor lange wachtrijen buiten het gebouw. Om gasten veilig te kunnen ontvangen, het monumentale pand te onderhouden en de originele onderdelen van de brouwerij beter te laten zien, vindt momenteel een grote renovatie plaats in delen van de Heineken Experience. Deze verbouwing en (deels) nieuwbouw wordt uitgevoerd door Salverda Bouw uit ‘t Harde, waarbij Wolters Vastgoedonderhoud als onderaannemer is ingeschakeld voor al het schilderwerk.

   

Het voorbereiden van de doorleefde ondergrond, vol krassen en butsen, kostte veel tijd. 
Henk spuit het koud metaal, in dit geval Gun Smoke ijzerpoeder, met behulp van een beker op een HVLP-spuitsysteem
Alexa Wilders polijst het gespoten metaalpoeder waarbij uiteindelijk tot P6000 werd gegaan

Brouwketels
Sinds de start van de renovatie, medio 2021, loopt er dan ook een drietal schilders van Wolters rond: Frank Spijkers, René de Hoog en Johan Eerhart. Dit team werd de laatste drie maanden aangevuld met twee decoratieschilders. De reden: nu er een nieuwe ontvangsthal wordt gerealiseerd op de plaats van de oude paardenstallen, en de beleving al begint op de begane grond, is er straks ook zicht op de onderkant van de koperen brouwketels die op de eerste verdieping zo’n prominente rol spelen. Enige dissonant: het koper van deze ketels is aan de onderzijde in een ver verleden weggewerkt achter dikke lagen verf, met als laatste een groene industriële coating. “Proeven wezen uit dat verwijderen uiteindelijk een ongewenst esthetisch resultaat gaf”, vertelt Martin van Bussel, projectleider bij Wolters. “Vandaar dat Salverda Bouw ons benaderde met de vraag of wij een oplossing hadden.”
Dat was het moment dat Henk Scholten en Alexa Wilders, decoratieschilders van Wolters & Ovink, werden ingevlogen. Scholten: “In het decoratiewerk hebben wij eerder ervaring opgedaan met koud vloeibaar metaal spuiten van VeroMetal, onder andere op bepaalde elementen van complex Het Schip in Amsterdam. Daar hebben we het koper gepatineerd, hier is het de bedoeling dat het koper zijn glans behoudt.”

Arbeidsintensief
Niet alleen de aard, ook de omvang is nu echter niet te vergelijken met een ander project, stelt Scholten. “Dit is echt totaal iets anders dan een plaatje mdf dat je een koperlook geeft. Al met al is het een heel arbeidsintensieve klus geworden, met name door het polijsten, om tot de gewenste uitstraling te komen.” De oorspronkelijke laag is schoongemaakt, opgeschuurd en strak gemaakt. Het voorbereiden van de doorleefde ondergrond, vol krassen en butsen, kostte veel tijd. “We hebben de ketels aan de buitenkant eerst goed geschuurd met een Rotex op P100 en P120 om een zo vlak mogelijke ondergrond te krijgen. Vervolgens is een watergedragen primer opgezet. Pas daarna konden we het koud metaal spuiten.”
Elk object is twee keer gespoten om later het risico van doorschuren te voorkomen. Scholten: “Wolters & Ovink is door de leverancier van VeroMetal gecertificeerd voor het aanbrengen van deze metaaldecoraties. Dat doen we met een beker op een HVLP-spuitsysteem. De mengverhouding van het metaalpoeder en het bindmiddel komt zeer precies en is per metaalsoort verschillend. Bij het koper is dat 1,5 poeder op 1 deel bindmiddel, voor de ijzerlook – Gun Smoke – aan de onderkant en de poten is het 3 delen poeder op 1 deel bindmiddel. Extra complicatie was dat we het koud metaal op locatie moesten spuiten, soms ondersteboven. Je moet dit product nat in nat verwerken, maar het is binnen een minuut droog. Omdat de ketels rond zijn en het vloeibare metaal snel ‘staat’, kun je je voorstellen dat dit een extra uitdaging was.”

Eindeloos polijsten
Daarna begon pas het echte werk, aldus Van Bussel. “Na het spuiten zagen de ketels er niet uit. Het lijkt dan een bruine, vlekkerige verflaag. Door de polymeren van het bindmiddel weg te schuren, is het koper in het VeroMetal vrijgelegd.” Een klus die Henk Scholten samen met Alexa Wilders klaarde. “Monnikenwerk”, zegt hij met een glimlach. “We begonnen met P280 op roterende schuurmachines. Daarna hebben we geschuurd in de stappen P400, P600, P800 en P1000. Vervolgens stapten we over op Trizact schuurpapier van 3M om te polijsten: P1000, P3000 en tot slot P6000. Dat deden we met Mirka Deros schuurmachines, de kleinste met een schijfdiameter van 32 millimeter, zodat we overal goed bij konden. Met name het polijsten op en rond de klinknagels was een hele klus en hebben we deels ook handmatig met een matje gedaan.” Al met al was het duo per ketel circa zes weken bezig.
“Uiteindelijk hebben we de brouwketels echter ook aan de onderkant een glimmende koperuitstraling kunnen geven”, blikt Scholten tevreden terug. Samen met Van Bussel is hij er trots op dat het is gelukt om het resultaat te bereiken dat de opdrachtgever voor ogen had. Om te zorgen dat de ketels ook mooi blijven – het is echt koper, dus het oppervlak is gevoelig voor huidvet dat zwarte vlekken kan veroorzaken – zijn ze als laatste in de was gezet.
Ook de ‘broek’, de stellage die de ketels draagt, is onder handen genomen. Om de oude verflagen een strak uiterlijk te geven, werden oneffenheden en dergelijke zo veel mogelijk strak gemaakt met een polyester plamuur, daarna geprimerd en vervolgens afgewerkt met Gun Smoke koud metaal. Ook hier nam het polijsten, om de echte ijzerlook te krijgen, de meeste tijd.


Met name het polijsten op en rond de klinknagels was een hele klus.

Vier van de zeven
Van de zeven aanwezige brouwketels zijn er uiteindelijk vier op deze wijze aan de onderkant gedecoreerd met VeroMetal. Een ander exemplaar is doorgezaagd om bij de entree de bezoekers een kijkje in het inwendige van de ketel te geven. Twee andere ketels, die minder diep door het plafond steken, bleken te zijn voorzien van een vernislaag waardoor deze wel mooi schoon waren te stralen en schuren. Ook de draagpoten van deze brouwketels, die dus niet zijn gedecoreerd, zijn afgewerkt met Polyvine watergedragen decorateursvernis, onder andere in de kleuren zilver, tin en zwart. “Deze ketels hebben ook een andere rol in het geheel van de Heineken Experience en het werd te arbeidsintensief om deze stellages ook nog in koud metaal te spuiten en te polijsten”, legt Scholten uit.

 

Henk Scholten: “Het is gelukt om het resultaat te bereiken dat de opdrachtgever voor ogen had.”

Het eindresultaat van vele weken noeste arbeid

VeroMetal
VeroMetal is een koud vloeibaar metaal dat op nagenoeg ieder oppervlak kan worden gespoten, gerold, gegoten of met een spaan of spatel kan worden aangebracht. Na het aanbrengen heeft VeroMetal alle optische en fysische eigenschappen van het betreffende metaal. Op één na: het geleidt geen stroom, omdat de polymeren in bindmiddel een barrière vormen. VeroMetal is verder echt metaal en zeer duurzaam. Het hecht goed op vrijwel elk oppervlak, breekt of bladdert niet en is in verschillende metaalsoorten verkrijgbaar. Door het oppervlak te schuren, polijsten, patineren of oxideren ontstaat er een uniek eindresultaat, met een karakteristieke metalen uitstraling.